
پزشکیان در محاصـره مخالفان
«وفاق ملی» چه شعار، راهبرد یا گفتمان حاکم بر دولت چهاردهم مسعود پزشکیان باشد تنها کمتر از 6 ماه توانست دوام بیاورد و بسیاری بر این باورند که رویکرد وفاقی رئیسجمهور آن هم زمانیکه 2 تن از ژنرالهای اصلی دولت یکی با استیضاح و دیگری با توصیه کنار رفتهاند کارایی لازم خود را از دست داده است.
به عبارت بهتر وفاق ملی آنطور که مسعود پزشکیان میخواهد و نشان میدهد مورد قبول سایر طرفها بهویژه تندروها نیست و آنها برداشت خاص خود را از این مفهوم دارند و بر همان رویه نیز پیش میروند. لذا آنچه از وفاق از سوی دولت یا رئیسجمهور مطرح میشود اساسا از جانب تندروها و دلواپسان محلی از اعراب نمییابد و از اینرو است که هم طی قریب به 6 ماه گذشته و هم پس از ان در شرایط کنونی رسما مقابل دولت ایستادهاند و مطالبات ناحق و ناصواب خود را مطرح میکنند. این در حالی است که از ابتدای روی کارآمدن دولت چهاردهم و طرح موضوع وفاق ملی از سوی رئیسجمهور بارها بر این موضوع تاکید داشتیم که آقای رئیسجمهور وفاق تعریف و حدود ثغور دارد و با جریانی که در پی تخریب، زدن و دشمنی با دولت است وفاقکردن معنایی جز خودزنی ندارد. اما این اتفاق افتاد و نه تنها پزشکیان با تندروها که از اساس بهدنبال زمینگیرکردن دولت بودند وفاق کرد؛ بلکه آنها را در بخشهایی از دولت نیز به کار گرفت. با این حال تندروها از آنجا که مصداق «نیش عقرب نه از ره کین است؛ اقتضای طبیعتش این است و نمک خوردن و نمکدان شکستن» وفاق پزشکیان را زیرسوال بردند و با استیضاح همتی وزیر موفق اقتصاد و همچنین فشار برای کنارزدن ظریف از دولت کارشکنیهای خود زرا علیه دولت انجام دادند تا به رئیسجمهور و و دولتمردان نشان دهند که نه تنها با دولتمردان پزشکیان و روح حاکم بر دولت مخالف هستند؛ بلکه فشار برای سوال، استیضاح و در نهایت استعفای رئیسجمهور را نیز در دستور کار دارند. در چنین شرایطی اما رئیسجمهور و دولتمردان همچنان بر رویکرد وفاقی با همگان تاکید دارند که در نوع خود جای تعجب دارد. توصیه مشفقانه به دولت این است که وفاق ملی را ادامه دهید اما در قالب و شاکلهای بهتر و عقلاییتر. به بیان دیگر وفاق ملی باز تعریف جدیدی را میخواهد و دولت باید این تعریف از وفاق ملی را به همگان ارائه دهد که وفاق ملی همه با دولت نه اینکه دولت بخواهد بر اساس وفاق ملی با همگان تعامل و همکاری داشته باشد. در چنین شرایطی است که رئیسجمهور میتواند اقتدار خود را نشان دهد و در قبال سایر قوا و دستگاهها نیز بر پایه و مبتنی بر قانون رفتار کند.
* بهدنبال استعفا
تندروها با زدن همتی و ظریف نشان دادند که برخلاف سخنان رهبری که در دیدار با نمایندگان مجلس فرمودند: «دولت را کمک کنید؛ موفقیت دولت موفقیت نظام است.» اساسا وقعی به این سخنان ننهادهاند و به جد و مصمم دنبال پایین کشیدن دولت و اخلال در کارها هستند. چنانکه بر خلاف وفاق میان قوا که پزشکیان مطرح کرد تندروهای بهارستاننشین برای او و دولتش شمشیر را از رو بستند و این نکته را به رئیسجمهور رساندند که نمیگذاریم دمی را آسوده بگذرانید. رویکردی در دولتهای خاتمی و روحانی نیز بر پایه هر 9 روز یک بحران و بحران پی بحران ایحاد میشد. حال در قبال دولت پزشکیان نیز همین رویکرد؛ اما بسیار روشنتر و واضحتر پیش میرود. چنانکه به بهانههای واهی دولت را در تنگناهای مختلف قرار میدهند و حتی رئیسجمهور و دولتمردان را تهدید به شکایت و استیضاح و برکناری میکنند. نمونهای از این مساله را میتوان در نوع رویکرد تندروها پس از استعفای ظریف دید. جاییکه امیرحسین ثابتی نماینده تندرو تهران در کانال تلگرامی خود نوشت: «پس از چند ماه پیگیری و تذکرات پی در پی نمایندگان خطاب به سران سه قوه، محمدجواد ظریف معاون غیرقانونی رئیسجمهور مجبور شد از سمت خود استعفا دهد. البته هنوز چند مسئول دیگر نیز در دولت حضور دارند که آنها نیز یا باید تابعیت دوم فرزندانشان را لغو کنند و یا از سمت خود برکنار شوند. همچنان اجرای کامل این قانون را در مجلس پیگیری خواهیم کرد؛ حاکمیت قانون باید از مسئولان و اقویا آغاز شود تا در مردم نیز پذیرش داشته باشد.» خط و نشان کشیدن و اصرار طیف رادیکال به اینکه روند فعلی ادامه دارد شاهدش آنچه ثابتی مبنی بر اینکه هنوز چند نفر دیگری در دولت هستند که باید استعفا دهند از یک سو و طرح گمانه یا به عبارت بهتر مطالبه - استعفای پزشکیان در آینده نزدیک از سوی همین تندروها مسعود پزشکیان را موقعیت پیچیده و حساسی قرار داده است. آنچه مسلم است جبهه پایداری، سعید جلیلی و تندروهای مجلس به برکناری همتی و ظریف رضایت نخواهند داد و تا انتها پیش خواهند رفت و در گامهای بعدی نیز قانون حجاب، فیلترینگ و در نهایت استعفای پزشکیان را پی میگیرند. در حقیقت برنامه آنها در بلندمدت فروپاشی دولت است و گام به گام این پروژه را دنبال میکنند. با این حال نخستین واکنش به این رویکرد را سیدمهدی طباطبایی معاون ارتباطات دفتر رئیسجمهور نشان داد که در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «میخواهند ببُرد، برود، بگردند؛ غافل از اینکه میماند، میسازد و ماندگار خواهد شد.»
* شرایط امروز
سخنگوی جبهه اصلاحات در خصوص فشارها به دولت پزشکیان و تلاش برای زمینگیرکردن دولت اظهار داشت: پس از پیرزوی و انتخاب دکتر پزشکیان انتظار میرفت که رویکردهای حکومت بهخصوص در بحثهای امنیتی تغییر کند و با توجه به چالشهایی پیشروی کشور ایجاد شده و مشکلاتی که در سیاست داخلی و خارجی بهوجود آمد، حاکمیت شخصیتی مثل آقای پزشکیان را پذیرفت. به نظر میرسد که امروز شاهد هیچ تغییر رویکرد، اصلاح رفتار و تغییر قوانینی نبودیم. جواد امام به «آرمان ملی» گفت: آنچه مسلم است از رئیسجمهور گرفته تا پایینترین سطح اجرایی که رئیس یک اداره باشد از اختیارات لازم برخوردار نیستند. درست است اقداماتی پیشروی دولتیهاست و در قبال جامعه مسئول هستند ولی دولت، چنان که باید، اختیار ندارد. وقتی یک کارشناس امنیتی اختیارش از رئیسجمهور بیشتر است و رئیسجمهور نمیتواند بدون نظر آنها وزیر و معاون و استاندار انتخاب کند، عملا رئیسجمهور را فاقد اختیار نشان میدهد. دبیرکل حزب مجمع ایثارگران اصلاحطلب بیان کرد: رئیسجمهوری که نمیتواند برای بزرگترین چالش کشور که امروز تحریمها هستند تصمیم بگیرد و از ابتدا نتوانسته با فراغ بال تیم موردنظر خود را که از یک انسجام و هماهنگی لازم برخوردار باشند را انتخاب کند عملا امروز تیم دولت از معدل کارشناسی لازم برخوردار نیست و ما نمیتوانیم آقای پزشکیان را مقصر بدانیم. آقای رئیسجمهور باید با مردم صحبت کند و آنها در جریان محدودیتهایی که پیشروی دولت است و دولت را با مشکل مواجه کرده قرار بدهد. وی افزود: جریان تندرو هیچ اعتقادی به وفاق ندارد و آقای پزشکیان باید یک راهکار و ایده محوری برای برونرفت از این بحرانها را انتخاب میکرد و آنها که متعهد به برنامههای رئیسجمهور بودند برای عبور از چالشها انتخاب میکرد و وفاق را آنجا رقم میزدند. امام تصریح کرد: وضعیت فعلی همان وضعیتی است که برای آقای خاتمی و روحانی هم ایجاد کردند.