نزاع تجاری غول‌ها برای تثبیت هژمونی اقتصادی

پس از فراز و فرودهای متعدد بالاخره دونالد ترامپ تصمیم خود را برای اجرای تعرفه‌های تجاری علیه کانادا، مکزیک و چین عملی کرد. او حدود یکماه قبل، گفته بود که قرار است این اقدام را انجام بدهد و به موازات این روند تلاش کرد تا باز هم در مورد الحاق کانادا به خاک آمریکا و همچنین تغییر نام خیلج مکزیک اقداماتی انجام دهد اما سرانجام اعلام کرد که از سه‌شنبه ۴ مارس (۱۴ اسفند) تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر واردات از کانادا و مکزیک اعمال خواهد شد. 

ترامپ با بیان این‌که دیگر فرصتی برای مذاکره با دو متحد تجاری آمریکا وجود ندارد، گفت که همه‌چیز قطعی شده و این تعرفه‌ها از سه‌شنبه اجرایی می‌شوند. تصمیم تازه ترامپ امیدها برای رسیدن به یک توافق لحظه آخری و جلوگیری از تشدید جنگ تجاری با بزرگ‌ترین شرکای تجاری آمریکا را از بین برده و حالا بر اساس گزارش یورونیوز، در پی اظهارات وی، بازارهای سهام که پیش‌تر نیز در وضعیت نزولی بودند، افت بیشتری را تجربه کردند. این در حالیست که رئیس‌جمهور آمریکا اول فوریه فرمان اجرایی اعمال تعرفه‌های ۲۵ درصدی بر مکزیک و بسیاری از کالاهای وارداتی از کانادا را امضا کرد.

با این حال دو روز بعد، این تصمیم را برای یک ماه به تعویق انداخت تا به مکزیک و کانادا فرصت دهد اقدامات لازم را برای رسیدگی به مشکلات موجود در مرزهای مشترک با آمریکا انجام دهند. ترامپ اما تایید کرد که تعرفه‌های تعلیق‌ شده از روز گذشته (سه‌شنبه) مجدداً اعمال خواهند شد و علت این تصمیم را ادامه ورود غیرقانونی مواد مخدر به آمریکا از طریق مکزیک و کانادا دانست. 

او مدعی شد که مواد مخدر همچنان با مقادیر بسیار زیاد و غیرقابل قبول از مکزیک و کانادا به آمریکا سرازیر می‌شود. در مقابل مکزیک ابتدا توانست با ارسال ۱۰ هزار سرباز به مرز جنوبی آمریکا برای مقابله با قاچاق مواد مخدر، اعمال تعرفه‌ها را برای یک ماه به تعویق بیندازد. علاوه بر این ترامپ اعلام کرد که از دیروز (سه‌شنبه) تعرفه جدیدی معادل ۱۰ درصد بر واردات از چین نیز اعمال خواهد شد که بنابر تحلیل‌های موجود، او قصد دارد تا این روند را تا جایی ادامه دهد که خروجی آن یک توافق بزرگتر باشد و در این راستا بسیاری این اقدام او را با پرونده اوکراین و توافق معادن دو جانبه مقایسه می‌کنند. 

پاسخ به تعرفه‌ها چگونه بود؟ 

مکزیک، کانادا و چین هم در این راستا اقدام متقابل را در دستور کار خود قرار دادند. 

نخست وزیر کانادا، روز دوشنبه، گفت: «کانادا اجازه نخواهد داد این تصمیم غیرموجه بی‌پاسخ بماند.» طرح تلافی‌جویانه، همان طرحی است که او در ماه فوریه، پس از امضای فرمان اجرایی ترامپ برای تعرفه‌های گسترده وضع کرد. جاستین ترودو، افزود: «مرحله اول، تعرفه ۲۵ درصدی حدود ۳۰ میلیارد دلار کانادا (۲۰.۶ میلیارد دلار) بر کالاهای صادرکنندگان آمریکایی است و از ساعت ۱۲:۰۱ سه‌شنبه به وقت نیویورک اعمال خواهد شد، مگر اینکه آمریکا، تعرفه‌های خود را کاهش دهد. دور دوم تعرفه‌ها، با همین نرخ بر ۱۲۵ میلیارد دلار کانادا در مدت سه هفته اعمال خواهد شد و اقلام بزرگ مانند خودرو، کامیون، فولاد و آلومینیوم را شامل می‌شود. ترودو، تصریح کرد: «تعرفه‌های ما تا زمان اجرای تعرفه‌های آمریکا، پابرجا خواهد ماند و اگر تعرفه‌های آمریکا متوقف نشود، ما در حال مذاکره با مناطقی هستیم که این تعرفه‌ها را شامل نمی‌شود.» 

همچنین کلائودیا شینباوم، رئیس‌جمهوری مکزیک در نشست مطبوعاتی صبحگاهی خود خاطرنشان کرد: «در صورتی که تعرفه‌گذاری ترامپ اجرایی شود، آرامش وجود داشته و ما نیز برنامه‌هایی داریم.» او به اعداد و ارقام خاصی در مورد اعمال متقابل تعرفه‌ها علیه آمریکا اشاره نکرد اما گفت که قرار است چنین اقدامی را انجام دهد. 

چین هم دیروز اعلام کرد که از ۱۰ مارس، تعرفه‌های اضافی تا ۱۵ درصد بر برخی کالاهای آمریکایی اعمال و صادرات به ۱۵ شرکت آمریکایی را محدود می‌کند. لو کینجیان، سخنگوی چهاردهمین کنفرانس مشورت سیاسی خلق چین، به خبرنگاران گفت که روابط چین با آمریکا احتمالاً اختلافاتی دارد، اما چین، فشار یا تهدید را نمی‌پذیرد و در نشست سالانه در مورد تعرفه‌های آمریکا علیه پکن هم بحث خواهد شد. 

این در حالیست که «وارن بافت» یکی از بزرگترین سرمایه‌گذاران آمریکا در پاسخ به سوال مجری شبکه سی.بی. اس در مورد آثار تعرفه بر اقتصاد، گفت که ما تجربه زیادی در مورد تعرفه‌ها داریم و تا حدی این اقدام را باید یک اقدام جنگی بدانیم. او گفت که تعرفه‌ها به مرور زمان مانند مالیات بر کالا عمل می‌کنند ولی درنهایت بر اساس علم اقتصاد باید پرسید که بلند مدت قرار است چه اتفاقی رخ دهد؟