آشنایی با مهم‌ترین فوبیاها

علت انواع فوبیا

ژنتیک و عوامل محیطی می‌توانند باعث ایجاد فوبیا و ترس‌های غیرمعقول شوند. کودکانی که یکی از بستگانشان دچار اختلال اضطرابی هستند بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند. اتفاقات استرس‌زا مثل تجربه نزدیک به غرق شدن در آب می‌توانند باعث به وجود آمدن فوبیا شوند. قرار گرفتن در فضاهای بسته و محدود، ارتفاع بالا، گزیدگی توسط حشرات یا حیوانات هم می تواند باعث ابتلا به فوبیا شود. افرادی که دچار مشکلات سلامتی دیگری هستند معمولاً فوبیا دارند. افراد بعد از تجربه ضربه مغزی، سوء مصرف مواد و افسردگی ممکن است به فوبیا دچار شوند.

علائم انواع فوبیا

شایع‌ترین علامت فوبیا حمله پنیک است. علائم پنیک عبارتد از:

·        کوبش یا تپش قلب شدید

·        تنگی نفس

·        ناتوانی در صحبت کردن یا صحبت کردن سریع

·        خشکی دهان

·        ناراحتی معده

·        حالت تهوع

·        افزایش فشار خون

·        لرز و رعشه

·        درد قفسه سینه یا احساس تنگی در قفسه سینه

·        احساس خفگی

·        سرگیجه و سبکی سر

·        تعریق بیش از حد

·        دلهره

 فوبیاهای رایج و شناخته‌شده

1.     آگورافوبیا (Agoraphobia) ترس از فضاهای باز و شلوغ

افراد مبتلا به آگورافوبیا از بودن در مکان‌های عمومی، فروشگاه‌ها یا وسایل حمل‌ونقل عمومی می‌ترسند، زیرا احساس می‌کنند در صورت نیاز، راه فراری ندارند. این ترس شدید مربوط به مکان یا موقعیت‌هایی می‌شود که فرد نمی‌تواند از آن فرار کند. افراد مبتلا معمولاً واهمه دارند که در انبوه جمعیت قرار بگیرند یا در خارج از خانه به دام بیفتند. به همین دلیل از موقعیت‌های اجتماعی اجتناب می‌کنند و در خانه می‌مانند. بسیاری از افراد مبتلا به آگورافوبیا می‌ترسند در مکانی که نمی‌توان از آن فرار کرد، دچار حمله پنیک شوند. حتی افرادی که به مشکلات مزمن پزشکی و سلامتی دچار هستند، می‌ترسند در مکان‌های عمومی یا جایی که دسترسی به فوریت‌های پزشکی وجود ندارد، قرار بگیرند.

2.     کلاستروفوبیا (Claustrophobia) ترس از فضاهای بسته

ترس از آسانسور، تونل، هواپیما یا هر فضای کوچک دیگر، که می‌تواند باعث احساس خفگی و وحشت شوند. افراد مبتلا به این نوع فوبیا می‌گویند که می‌ترسند در محیط های بسته گرفتار شوند و احساس می‌کنند دیوارها روی آن‌ها بسته می‌شوند و راه فراری باقی نمی‌ماند. ترس از اتاق‌های بدون پنجره، آسانسور، هواپیما و در برخی موارد حتی پوشیدن لباسی با یقۀ بسته سبب اضطراب فرد مبتلا به کلاستروفوبیا می‌شود. بعضی اوقات ترس از پرواز در واقع بیشتر با ترس از فضاهای محصور و بسته مرتبط است.

3.      آکروفوبیا (Acrophobia) ترس از ارتفاع

یکی از رایج‌ترین فوبیاها که باعث می‌شود افراد از قرار گرفتن در ارتفاع زیاد (مثل پل‌ها، کوه‌ها، ساختمان‌های بلند) وحشت داشته باشند. ترس از ارتفاعات، حدود ۲۴ میلیون بزرگسال را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد و یکی دیگر از شایع ترین فوبیاها است. این ترس می‌تواند منجر به بروز حمله پنیک شود یا سبب شود که مبتلایان به این فوبیا، از مکان‌های بلند اجتناب کنند. افرادی که دچار آکروفوبیا هستند برای جلوگیری از وقوع این حملات وحشت، از رفتن به مکان‌های بلند مانند پل‌ها، برج‌ها و یا ساختمان‌های بلند واهمه دارند.

4.     تریپوفوبیا (Trypophobia) ترس از تزریق آمپول

بسیاری از افراد از دیدن تزریق آمپول احساس ناراحتی و وحشت می‌کنند. ترس از تزریق یا فوبیای آمپول، وضعیتی است که باعث می‌شود بسیاری به خاطر آن از درمان‌های پزشکی و بیمارستان‌ها اجتناب کنند. این ترس که بیش از ۱۰ درصد مردم جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، مانند دیگر فوبیاها قابل درمان است. افراد مبتلا به فوبیای تزریق، در شرایط بیمارستانی دچار تپش قلب و اضطراب بالا می‌شوند و حتی در هنگام تزریق از هوش می‌روند. از آنجایی که این ترس و این علائم برای فرد آزاردهنده است، مبتلایان به تری پانو فوبیا سعی می‌کنند که به طور کلی از مراجعه به درمانگاه و پزشک خودداری کنند.

5.     نیکتوفوبیا (Nyctophobia) ترس از تاریکی

این فوبیا بیشتر در کودکان دیده می‌شود، اما برخی بزرگسالان نیز از قرار گرفتن در تاریکی مطلق اضطراب شدیدی دارند. اگر این هراس از دوره نوجوانی عبور کند، به نوعی مریضی فوبیا تبدیل می‌شود. در این حالت، کودکان و بزرگسالان مبتلا به نیکتوفوبیا ممکن است از تنها بودن در تاریکی ترس بیش از حد داشته باشند.

6.      آفیدیوفوبیا (Ophidiophobia) ترس از مارها

یکی از فوبیاهای تکاملی که بسیاری از افراد را درگیر کرده و به شدت از دیدن یا حتی فکر کردن به مارها می‌ترسند. این فوبیا ترس بیش از حد از مارها است که در جامعه بسیار رایج است و از شایع‌ترین فوبیاها به شمار می‌آید. این ترس عموماً به خاطر دلایل تکاملی، تجارب شخصی یا تاثیرات فرهنگی در اشخاص به وجود می‌آید. برخی از افراد نیز اعتقاد دارند که مارها سمی هستند اما بسیاری از موارد مبتلا به آفیدیوفوبیا، تا کنون تجربه‌ای از رویارویی مستقیم با مار نداشته‌اند.

7.     آرکنوفوبیا (Arachnophobia) ترس از عنکبوت‌ها

این فوبیا باعث می‌شود افراد حتی از تصاویر عنکبوت‌ها نیز دچار وحشت شدید شوند. آراکنوفوبیا، ترس از عنکبوت و دیگر موجودات دسته عنکبوت‌ها از شایع‌ترین فوبیاها است. این فوبیا، به حدی رایج است که از هر سه زن و چهار مرد، یک نفر از آن‌ها از این موضوع رنج می‌برد. افراد مبتلا به آراکنوفوبیا، با دیدن یک عنکبوت، دچار وحشت زدگی شدید می‌شوند و در موارد حادتر، حتی تصور کردن عنکبوت نیز می‌تواند باعث ایجاد ترس و وحشت در مبتلایان به این فوبیا شود.

8.     آیروفوبیا (Aerophobia) – ترس از پرواز با هواپیما

آیروفوبیا یکی از شایع‌ترین فوبیاها در ایالات متحده آمریکا، بیش از هشت میلیون نفر از بزرگسالان را تحت تاثیر قرار داده است. درحالی که آمار حوادث هوایی بسیار بسیار پایین است اما حدود یک نفر از هر سه نفر از پرواز ترس دارند. برخی از علائم شایع در ارتباط با این فوبیا عبارت اند از : لرزش، تپش قلب و احساس بهم ریختگی.

ترس از پرواز باعث می‌شود بسیاری از مبتلایان به آیروفوبیا، از مسافرت هوایی اجتناب کنند. البته درمان ترس از پرواز هم وجود دارد و آن هم در معرض موضوع قرار گرفتن یا مواجهه است. یعنی فرد مبتلا، به تدریج و به آرامی به این ترس خود نزدیک شود.