در روزنو بخوانید
کدام‌ها رفتارها با سالمندان باعث تاثیر منفی در آن‌ها می‌شود؟
روزنو :هدی کاشانیان: سالمندان از نظر احساسی، جسمی و اجتماعی نیاز به احترام و مراقبت دارند، اما برخی رفتارهای نادرست می‌تواند به کاهش عزت نفس، افسردگی و احساس تنهایی در آن‌ها منجر شود. در این میان، اختلالات روانی سالمندان می‌توانند به‌عنوان یکی از چالش‌های بزرگ زندگی سالمندان ظاهر شوند. این اختلالات نه تنها بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارند، بلکه می‌توانند بر روابط اجتماعی و خانوادگی نیز اثر می‌گذارد.
اختلالات روانی سالمندان چیست؟
اختلالات روانی سالمندان به تغییراتی در احساسات، افکار یا رفتار افراد مسن گفته می‌شود که باعث می‌شود آن‌ها به سختی به زندگی روزمره خود ادامه دهند. این تغییرات می‌تواند باعث شود سالمندان احساس غمگینی، اضطراب، یا گیجی کنند و حتی در انجام کارهای ساده روزمره با مشکل مواجه شوند. درست مثل اینکه یک عینک دودی تیره روی چشم‌هایشان کشیده باشند و همه چیز را تار و مبهم ببینند.
این اختلالات می‌توانند دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، بیماری‌های جسمی، از دست دادن عزیزان، تنهایی و انزوا، یا حتی عوارض جانبی برخی داروها داشته باشد. مهم است بدانیم که اختلالات روانی سالمندان بسیار شایع است و با درمان مناسب، می‌توان کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشید. به طور خلاصه، اختلالات روانی سالمندان به معنای این است که سالمند در احساسات، افکار یا رفتارهای خود دچار مشکل شده است و این مشکلات بر زندگی روزمره‌اش تأثیر منفی می‌گذارد.
علت منفی بافی در سالمندان چیست؟
اولین سوالی که باید از خودتان بپرسید این است که آیا سالمند شما همیشه منفی باف بوده است یا اخیراً از همه چیز شاکی است و منفی بافی می‌کند؟ اگر یک سالمند همیشه در حال شکایت و منفی بافی است احتمالاً تنها راهی که برای برقراری ارتباط با دیگران می‌شناسد ، همین است و شاید از تاثیر آزار دهنده رفتارشان بر دیگران آگاهی ندارند. از سویی دیگر ناتوانی جسمی ناشی از افزایش سن و نا امیدی روحی رفتار منفی در سالمند را تشدید می‌کند. اگر سالمند شما قبلاً همیشه خوش اخلاق و صبور بوده ولی جدیداً همیشه شاکی و عصبانی است و نمی‌تواند خشم خود را کنترل کند می‌تواند یک علامت خطر جدی باشد و باید هر چه سریع‌تر به فکر بهبود رفتار او باشید.
1. بی‌توجهی و نادیده گرفتن سالمندان
سالمندان نیاز دارند که احساس ارزشمند بودن داشته باشند. بی‌توجهی به صحبت‌هایشان، قطع کردن حرف‌هایشان یا نادیده گرفتن حضورشان باعث احساس بی‌ارزشی و افسردگی در آن‌ها می‌شود. انزوای اجتماعی یک از علامت‌های مهم در سالمندان است. فرد سالمند نیاز به ارتباطات بین فردی و رفت و آمد با سایر سالمندان دارد. در صورت کاهش ارتباط با اطرافیان احتمال افسردگی وجود دارد. همواره باید هنگام صحبت کردن با آن‌ها گوش دهید، تماس چشمی برقرار کنید و نظرشان را در همه مسائل بپرسید تا بتوانند دوباره اعتماد به نفس از دست رفته خود را بدست آورند و احساس با ارزش بودن، کنند.
2. رفتار تحقیرآمیز و کودکانه با سالمندان
در رفتار با سالمندان مانند بزرگسالان صحبت کنید و از استفاده از لحن و کلمات بچگانه خودداری کنید. به آن‌ها به‌عنوان افراد بالغ و با تجربه احترام بگذارید. در رفتار با سالمندان، استفاده از لحن بچگانه برای سالمندان بسیار توهین آمیز است. حتی برخی افراد با سالمندان مثل کودک رفتار می‌کنند، به جای آن‌ها تصمیم می‌گیرند یا با لحنی ناصحانه و تند صحبت می‌کنند. این کار عزت نفس سالمندان را از بین می‌برد. باید با سالمندان با احترام و لحن محترمانه و صمیمانه صحبت کنید و به استقلال آن‌ها احترام بگذارید.
3. دوری و فاصله گرفتن از سالمندان
تنها گذاشتن سالمندان یا کم کردن ارتباط با آن‌ها باعث احساس تنهایی، افسردگی و بی‌ارزشی می‌شود. سالمندانی که تنها زندگی می‌کنند و همسرشان فوت کرده یا جدا شده‌اند، نگرش منفی‌تری به زندگی داشته و احساس نا‌امیدی بیشتری دارند. براساس مطالعات طول عمر این افراد کمتر است ولی سالمندانی که در خانواده زندگی می‌کنند و اطرافشان رفت و آمد زیاد است و احساس می‌کنند نقش مثبتی در خانواده دارند افکارشان مثبت‌تر بوده و از نظر روحی خوشحال‌تر و سرحال‌تر هستند.
4. تحمیل نظرات و تصمیم‌گیری به جای سالمندان
گرفتن تصمیم‌های بزرگ بدون مشورت با سالمندان (مثل فروش خانه، تغییر محل زندگی، نوع تغذیه) باعث احساس نادیده گرفته شدن و کاهش استقلال آن‌ها می‌شود. به سالمندان اجازه دهید که نظرات و دیدگاه‌های خود را بیان کنند. از تحمیل دیدگاه‌های شخصی خود بپرهیزید و فضای گفت‌وگو را باز بگذارید تا آن‌ها نیز احساس کنند که صدایشان شنیده می‌شود. تحمیل نظر به سالمندان ممکن است منجر به تشدید اختلافات شود. سالمندان معمولاً به استقلال و حفظ آزادی خود در تصمیم‌گیری‌ها حساس هستند. به جای تحمیل نظر، سعی کنید نظرات و پیشنهادات خود را با ملایمت و احترام مطرح کنید. به آن‌ها اجازه دهید که در صورت امکان، خودشان تصمیم بگیرند و در تصمیمات مهم زندگی از آن‌ها نظر بخواهید و گزینه‌های مختلف را مطرح کنید.
5. مشکلات خواب در سالمندان
در افراد مسن، اختلالات مداوم خواب می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر مانند افسردگی شود، اگر کیفیت خواب مسئله اصلی این افراد باشد، انجام درمان‌های رفتاری ممکن است سودمند بوده و مشکل را حل کند، این درمان به معنای ایجاد عادات سالم برای خوابیدن از طریق آموزش، کنترل محرک‌ها و اعمال محدودیت زمانی برای رفتن به رختخواب است، این تغییرات تقریبا به شش هفته زمان نیاز دارند تا اثرات خود را نشان دهند. اگر رفتار درمانی مؤثر نباشد، پزشک شما ممکن است دارو یا درمان‌های دیگری را تجویز کند، اما به‌عنوان یک مراقب یا پرستار سالمند، باید بدانید که قرص‌های خواب راه حل طولانی مدتی نیستند و نباید در مصرف آن‌ها زیاده روی کرد، بهترین راه برای داشتن خوابی با کیفیت، بهبود عادات خواب و کنترل محرک‌های بی‌خوابی است.
6. ولخرجی بیش از حد یا صرفه جویی شدید در سالمندان
برخی از سالمندان با افزایش سن، دست و دلبازتر شده و برخی نیز حاضر نیستند حتی برای خرید دارو پول خرج کنند، این حالت کاملاً طبیعی است و بسیاری از متخصصان به اطرافیان این افراد توصیه می‌کنند که به هیچ عنوان آن‌ها را در مورد این رفتار سرزنش نکنید، با این کار فقط اوضاع پیچیده‌تر خواهد شد. مدیریت مسائل اقتصادی ارتباط مستقیمی با استقلال ذهنی و رفتاری فرد سالمند دارد، بنابراین اگر این رفتار او را مورد انتقاد شدید قرار دهید، ممکن است احساس عدم استقلال کرده و رفتارهای پیچیده‌تر و خطرناک‌تری مانند امتناع از مصرف دارو یا عصا را از خود نشان دهد.
7. انجام فعالیت‌های اجتماعی در سالمندان
علاوه بر فعالیت‌های شناختی و رفتاری که بیشتر فعالیت‌های فردی را شامل می‌شود، برنامه زندگی فرد سالمند باید طوری باشد که او همچنان با اجتماع و مردم در ارتباط باشد. شرکت در مسافرت‌های گروهی همچنین دید و بازدید از گروه دوستان و خانواده می‌تواند فرد سالمند را همچنان در جمع مردم قرار دهد. برای جلوگیری از افسردگی در سالمندان تاکید و توجه بر قابلیت‌ها و توانایی‌های آن‌هاست تا خود را از محیط پیرامون خود دور نبینند و سالمندی خود را با از کارافتادگی هم معنا ندانند. توانایی کمک به دیگران و مفیدبودن در این زمینه حسی است که همواره در افراد مختلف جامعه وجود دارد. انجام فعالیت‌های خیریه باعث می‌شود فرد سالمند همچنان خود را در جریان طبیعی جامعه حس کند و احساس فعال بودن داشته باشد. احساس تعلق افراد با سن رشد نمی‌کند. افراد مسن‌تر از پیوند و مشارکت در گروه‌هایی که برای آن‌ها سازماندهی شده است، احساس رضایت می‌کنند. اما احساس وابستگی آن‌ها در صورتی تقویت می‌شود که در جامعه‌ای مشارکت داشته باشند که به خاطر سن دسته‌بندی نشده باشد. بهتر است آن‌ها را دعوت کنید و اجازه دهید انتخاب کنند.
8. بی‌احترامی و بدرفتاری کلامی
تحقیر، تند صحبت کردن یا فریاد زدن بر سر سالمندان باعث آسیب روحی و کاهش عزت نفس آن‌ها می‌شود. انجام یا عدم انجام یک رفتار منفرد یا تکرار شده که باعث اذیت یا آسیب رساندن یا صدمه به یک فرد می‌شود. معمولاً بد رفتاری از طرف افرادی که مراقب و یا نزدیکان سالمند هستند اتفاق می‌افتد. ناتوانی روحی و جسمی سالمند یا خسته شدن مراقب از جمله دلایل بد رفتاری است. سعی کنید همیشه با لحن مهربان و آرام با آن‌ها صحبت کنید.
نتیجه‌گیری
سالمندان نیاز به احترام، محبت و توجه دارند. رفتارهایی مثل بی‌توجهی، تحقیر، تصمیم‌گیری به جای آن‌ها و محدود کردن آزادی‌شان باعث تأثیر منفی بر روحیه و عزت نفس آن‌ها می‌شود. بهترین راه این است که با محبت، صبوری و احترام با آن‌ها رفتار کنیم تا دوران سالمندی را با احساس رضایت و آرامش سپری کنند.
